დღევანდელ რეალობაში ხშირია ავტოავარიის შემთხვევები. სამწუხაროდ, მას შედეგად მოჰყვება ადამიანის ჯანმრთელობის დაზიანება, დასახიჩრება, ასევე ზიანებდა პირის ქონება. თითოულ ასეთ შემთხვევაში შესაძლებელია, რომ დადგეს მოთხოვნა ზიანის ანაზღაურების თაობაზე.

ზიანი შეიძლება იყოს ქონებრივი ან/და არაქონებრივი. არაქონებრივი ზიანი მეორენაირად მოიხსენიება როგორც მორალური ზიანი და მოითხოვება იმ შემთხვევაში, თუკი პირს მიადგა ამა თუ იმ მოვლენის შემდეგ განსაკუთრებული სულიერი ტანჯვა. მისი დაკისრება ზიანის მიმყენებლისთვის ხდება მას შემდეგ, რაც გამოირკვევა ფაქტობრივად დამდგარი ზიანი.

ქონებრივი ზიანი გულისხმობს პირის მატერიალურ დანაკარგს. ამის საილუსტრაციოდ შეიძლება მოვიყვანოთ მაგალითი - ავტომანქანის დაზიანების შედეგად, ამ ავტომანქანის მთლიანად შეკეთება, ან ახალი ავტომანქანის ყიდვა (თუ დაზიანება არ ექვემდებარება აღდგენას) და სხვ. რაც შეეხება არაქონებრივ ზიანს, იგი, უპირატესად, ჯანმრთელობისთვის ზიანის მიყენებას (დაზიანებას) ეხება. ზემოთ მოყვანილი მაგალითის კვალად, თუ ავტოავარიის შედეგად ჯანმრთელობა დაუზიანდა პირს, მას შეუძლია, რომ ამ ჯანმრთელობის დაზიანებისთვის მოითხოვოს შესაბამისი ანაზღაურება.

ქონებრივი ზიანის გამომწვევმა ნივთის დაზიანების გარდა უნდა აანაზღაუროს: დაზარალებულის მკურნალობის ხარჯებიც და  მიუღებელი შემოსავალიც (თუ პირი რაღაც პერიოდის განმავლობაში ვერ ახერხებს სამსახურში სიარულს, მაშინ მას უნდა აუნაზღაურდეს ის თანხაც, რასაც მიიღებდა, რომ ემუშავა).

ზიანს ანაზღაურებს ავტომანქანის მესაკუთრე, თუმცა საქართველოს კანონმდებლობით, არსებობს საგამონაკლისო შემთხვევა. აღნიშნულს ეწოდება ბრალის გარეშე პასუხისმგებლობა: იმ შემთხვევაში, თუ ავტომანქანას მმართავს პიროვნება, რომელსაც ავტომანქანის მესაკუთრემ იგი ათხოვა, მაშინ ავტომანქანის მესაკუთრესთან ერთად, მოთხოვნის დაყენება მძღოლის მიმართაც არის შესაძლებელი. გამონაკლისია, როდესაც ავტომანქანა გაყიდული, გაჩუქებული ან იჯარით/ქირავნობითაა (არაერთჯერადი გამოყენების მიზნით) გადაცემული (მტკიცების ტვირთის გათვალისწინების ფარგლებში).

ანალოგიურად ეკისრება პასუხისმგებლობა მხოლოდ მძღოლს და არა მესაკუთრეს, თუ იგი მმართავს ავტომანქანას, თუმცა მესაკუთრის ნებართვის გარეშე. ასეთად ჩაითვლება შემთხვევა, როდესაც ავტომანქანა მოპარულია და სხვ. თუმცა ამგვარ მაგალითს არ შეესაბამება შემთხვევა, როდესაც მესაკუთრის არასრულწლოვანმა ოჯახის წევრმა დაქოქა ავტომანქანა და დააჯახა იგი კონკრეტულ პირს.

ნინო ბერიძე