ხშირია შემთხვევა, როდესაც საზოგადოებრივ ტრანსპორტში რომელიმე საგნის ატანის შესაძლებლობას სათანადო დასაბუთების გარეშე ზღუდავენ კომპეტენტური ორგანოების წარმომადგენლები ან თვით თანამგზავრები. ეს მაშინ არის მნიშვნელოვანი, როდესაც ვერ ხერხდება ნებადართული ნივთის ატანა. შესაბამისად, იმისთვის, რომ დაცულ იქნეს მგზავრების უფლებები, საინტერესოა ნებისმიერმა ადამიანმა იცოდეს დღემდე მოქმედი 1994 წლის 17 ივნისის ქ. თბილისის მერის №74 ბრძანება „მეტროპოლიტენით სარგებლობის წესების შესახებ“ და საქართველოს მთავრობის დადგენილების 2014 წლის 3 იანვრის №4 ტექნიკური რეგლამენტის „ავტოსატრანსპორტო საშუალებებით მგზავრის გადაყვანისა და ბარგის გადაზიდვის წესის“ დამტკიცების თაობაზე.

მეტროპოლიტენში  გადასატანი ბარგის ზომები არ უნდა აღემატებოდეს 100/60/40 სმ-ს, საგნების სიგრძე კი 220 სმ-ს. უფასოდ გადატანის შესაძლებლობას იძლევა მხოლოდ საგნები, რომლის სიგრძე არ აჭარბებს 150 სმ-ს, ხოლო, ბარგის შემთხვევაში, თუ ერთ-ერთი განზომილება არ აღემატება 60/40/20 სმ-ს. წინააღმდეგ შემთხვევაში სავალდებულოა ასეთი საგნების გადატანის საფასურის გადახდა.

მგზავრს უფლება აქვს უფასოდ გადაიტანოს თხილამურები და ციგა (შეფუთულ მდგომარეობებში), საბავშვო ველოსიპედი, საბავშვო ეტლი, თევზსაჭერი ანკესები, მუსიკალური საკრავები და მცირე საბაღე ინვენტარი.

აკრძალურია, ადვილად მსხვრევადი საგნების, ცეცხლსაშიში, ადვილადაალებადი, ფეთქებადი, მომწამვლავი, შხამიანი ნივთიერებებისა და საყოფაცხოვრებო გაზის ბალონების გადატანა.

ამ რეგულაციებიდან გამომდინარე, მეპტოპოლიტენში ჩასვლა ნებადართულია ნებისმიერი საგნით, რომელიც, რა თქმა უნდა, არ არის აკრძალური კანონმდებლობით, მთავარია ზომების დაცვა. ამიტომ მეტროპოლიტენის მუშაკების უარი ველოსიპედის ჩატანაზე არ არის გამართლებული, რადგან არსებობს ველოსოპედების ისეთი სახეობა (მაგ. სატრიუკო „BMX“), რომელიც ჯდება დასაშვები ზომების ფარგლებში.

ყველა შემთხვევაში, დაშვებული ზომის ნივთებმა და ბარგმა არ უნდა დასვაროს მგზავრები, დაანაგვიანოს და გააჭუჭყიანოს ვაგონი, სადგურის მოწყობილობა-ნაგებობანი.

ავტობუსების შემთხვევაში, ბარგი განისაზღვრება ზომით არაუმეტეს 100/50/30 სმ, ხელბარგი კი 60/40/30 სმ, ამ ზომების ფარგლებში შესაძლებელია ნებისმიერი საგნის გადაზიდვა, რა თქმა უნდა, საქართველოს კანონმდებლობით აკრძალური საგნების გარდა. (ხელ-)ბარგი უნდა მოთავსდეს ისე, რომ არ მოხდეს ავტობუსის სალონში რიგთაშორისი და საავარიო გასასვლელების ჩახერგვა და მგზავრების გადაადგილებისათვის ხელის შეშლა. მგზავრმა ასევე უნდა შეფუტოს ბარგი, რათა მგზავრობისას ის არ იძლეოდეს გაფანტვის, დაღვრის ან სხვა ბარგის დაზიანება-დაბინძურების საშუალებას.

რაც შეეხება ჩვენი ოთხფეხა მეგობრების საზოგადოებრივ ტრანსპორტში გადაყვანის საკითხს, მას აწესრიგებს „ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ცხოველების (ძაღლების, კატების) მოვლა-პატრონობის და მათი პოპულაციების მართვის წესის შესახებ“ 2015 წლის 6 აპრილის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს დადგენილება. დასახელებული საკანონმდებლო აქტის მე-6 მუხლის მე-13 პუნქტის თანახმად, ქალაქ თბილისის ადმინისტრაციულ საზღვრებში ძაღლების (გარდა დეკორატიული ჯიშის ძაღლებისა) საზოგადოებრივი ტრანსპორტით გადაყვანა ნებადართულია მხოლოდ მოკლე საბმელით, რომელიც 50 სანტიმეტრის რადიუსით ზღუდავს პატრონისგან ცხოველის დაცილების შესაძლებლობას, და ალიკაპით, ან სპეციალური კონტეინერით. მაგრამ შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირების თანმყოლი, შეზღუდული უნარების კომპენსირებისთვის სპეციალურად გაწვრთნილი და აღნიშნულის დამადასტურებელი შესაბამისი სერტიფიკატის მქონე ძაღლების პატრონებს (მფლობელებს, მსგავსი ძაღლების დახმარებით მოსარგებლე პირებს) აქვთ ზემოხსენებულ ცხოველებთან დაუბრკოლებლად გადაადგილების უფლება საზოგადოებრივი ტრანსპორტით და დანიშნულების ადგილებში. ამიტომ, 1994 წელს დამტკიცებული მერტოპოლიტენით სარგებლობის წესების 4.14 პუნქტის აკრძალვა ცხოველების გადაყვანაზე ძაღლების/კატების შემთხვევაში არ მოქმედებს.

მიუხედავად ამ უფლებისა, თანამგზავრების კომფორტული და უსაფრთხო მგზავრობის პატივისცემით მიზნით, არ უნდა იქნეს საზოგადოებრივი ტრანსპორტით ისეთი ცხოველები გადაყვანილი, რომლებიც არ არიან სათანადოდ გაწვრთნილები შესაბამის გარემოში ყოფნისათვის.

საინტერესოა პასუხისმგებლობის საკითხი. საქართველოს ადმინისტრსციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 107³ მუხლის თანახმად, მეტროპოლიტენის საკონტროლო პუნქტებში გასვლა ან გასვლის მცდელობა დადგენილი საფასურის გადახდის გარეშე, რაშიც იგულისხმება ფასიანი ბარგის საფასურის გადაუხდელობა, იწვევს დაჯარიმებას 15 ლარის ოდენობით.

მეტროპოლიტენით ადვილად აალებადი, ფეთქებადი და მომწამლავი ნივთიერებებისა და საყოფაცხოვრებო გაზის ბალონების გადატანა, იწვევს დაჯარიმებას 40 ლარის ოდენობით.

მეტროპოლიტენით სარგებლობის განხილური სხვა წესების დარღვევა გამოიწვევს დაჯარიმებას 20 ლარის ოდენობით.

ამავე კანონის 128-ე მუხლის თანახმად, ავტობუსით საშიშ ნივთიერებათა ან საგანთა გადატანა, აგრეთვე მათი ბარგად ჩაბარება, იწვევს გაფრთხილებას ან დაჯარიმებას შრომის ანაზღაურების ნახევარ მინიმალურ ოდენობამდე.

ტასო შანავა