საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2012 წლის 17 თებერვლის №ას-663-624-2011 განჩინება

საქართველოს უზენაესი სასამართლოს განმარტებით, სიცოცხლის დაზღვევის ხელშეკრულებისას სადაზღვევო კომპანიას არ აქვს უფლება დამზღვევის სიცოცხლისთვის ზიანის მიმყენებელ პირს მოსთხოვოს მის მიერ  გაცემული თანხის ანაზღაურება.

იმის გათალისწინებით, რომ დაზღვევა ზიანის ანაზღაურების უზრუნველყოფის საშუალებაა, ჩნდება კითხვა: ზიანის დადგომისას შესაძლებელია თუ არა, რომ დამზღვევმა (პირმა, რომელმაც სადაზღვევო კომპანიაში დააზღვია ქონება, ჯანმრთელობა, სიცოცხლე და ა.შ.) ზიანის ანაზღაურება მოსთხოვოს როგორც ზიანის მიმყენებელს, ასევე სადაზღვევო კომპანიას (თუ დამზღვევის ქონებას, ჯანმთელობას და ა.შ. მესამე პირმა მიაყენა ზიანი) ანუ მიიღოს ორმაგი ანაზღაურება? სამოქალაქო კოდექსის მიხედვით, თუ დამზღვევს შეუძლია ზიანის ანაზღაურება მოითხოვოს ზიანის მიმყენებელისგან, მაშინ ეს მოთხოვნა გადავა სადაზღვევო კომპანიაზე, თუ სადაზღვევო კომპანია აუნაზღაურებს დამზღვევს ზიანს.

იმისთვის, რომ დამზღვევი ჩაანაცვლოს სადაზღვევო კომპანიამ, მან დამზღვევს აუცილებლად უნდა აუნაზღაუროს ზიანი ანუ გასცეს სადაზღვევო თანხა (აღნიშნული არ წარმოადგენს რეგრესის წესს, არამედ სუბროგაციის პრინციპს, როდესაც ვალდებულებაში იცვლება მხოლოდ კრედიტორი (დამზღვევი სადაზღვევო კომპანიით), თვით ვალდებულება (ზიანის ანაზღაურება) კი უცვლელი რჩება — იხ. ასევე, საქმე №ას-80-77-2016).

 თუ ზიანი გამოიწვია მესამე პირმა, გამოიყენება  ჩანაცვლების პრინციპი, რაც ემსახურება როგორც დამზღვევის, ასევე მესამე პირის უსაფუძვლო გამდიდრების თავიდან აცილებას (დაუშვებელია ორჯერ მიიღოს ანაზღაურება დამზღვევმა ან ზიანის მიმყენებელი დარჩეს ყოველგვარი ვალდებულების გარეშე). თუმცა უზენაესი სასამართლოს განმარტებით, სიცოცხლის  დაზღვევისათვის დამახასიათებელი თავისებურება მდგომარეობს იმაში, რომ სადაზღვევო შეფასება პრაქტიკულად  შეუძლებელია,  ვინაიდან  პირის  სიცოცხლე არ შეიძლება ანაზღაურებულ იქნეს რაიმე კომპენსაციით. შესაბამისად, სიცოცხლის დაზღვევის შემთხვევაში, სადაზღვევო კომპანიას არ აქვს უფლება სადაზღვევო საზღაურის გაცემის  შემდეგ ზიანის მიმყენებელს მოსთხოვოს ეს თანხა.

სალომე დარასელია